2007-04-18 - Нийтийн зовлон болсон нийтийн унаа

Нийтийн унаа, нийтийн тээвэртэй холбоотой гомдол, шvvмжлэл, элдэв хэл ам тасардаггvй гэхэд болно. Арга ч vгvй биз ард тvмний амь албыг залгуулж байгаа амин чухал газар юм чинь.

Та нэг л өглөө боссон чинь автобус троллейбус микро автобус гээд бvгд явахгvй дээр нь бvр такси ч байхгvй байвал яах вэ. Төсөөлөхөд ч бэрх. Тэр өдрийн хотын ажил амьдрал зогсож, улс орны ажил алба уналтанд орж, ард иргэдийг уур бухимдал нөмрөх биз...

Ийм ч учраас бид хөл залгуулж хvссэн газарт дөхvvлж өгдөг vнэ хямд vйлчилгээ муу энэ хэдийнхээ тухай ярьж хэлэлцэж яавал дээрдэх талаар санал бодлоо илэрхийлж алдаа оноог нь тунгааж байх нь зvйтэй болов уу.

Энэ ч утгаар ард иргэдийн санааг чилээж уурыг барж байдаг зарим нэг нийтлэг зvйлсийн талаар цөөн хэдийг энд сийрvvлэн буулгахыг зорьлоо.

Автобус троллейбус

Автобус троллейбус хvлээнэ гэдэг цагийн дайсан гэдгийг хvн болгон л бухимдан ярьдаг. Хэдэн төрийн тvшээдийг нийтийн унаагаар явуулж vзvvлэх юмсан гэж ч бодогдмоор vе зөндөө.

Учир нь автобуснууд маань эхний бөгөөд эцсийн буудал дээрээ микронуудтай өрсөлдөн байж ахиухан хvн суулгаж авах гэж дараачийнхаа автобусыг иртэл иргэдийн чилээн цаг шахуу дvлий дvмбэ оргин зогсоно. Ингээд л суусан зорчигчид цагаа хяламхийж *яваачээ цаг хэцvvдлээ, хурдлаачээ* гэхчилэн нэг хэсэг орилсоор сvvлдээ *хуц уль, тэнэг мал*-даа тулж байж даарчийн автобусны бараа харагдмагц нэг юм хөдөлнө.

Одоо гэнэт цаг нартай гэдгээ санасан юм шиг буудлууд дээрээ бараг зогсохгvй шахуу л яаравчилна. Зорчигч суух нь бvv хэл суусан нь бууж амжаагvй байхад л хаалгаа тас хааж хөдлөх нь энхvvхэнд.

Зорчигчдын ихэнх нь өндөр настан, хvvхэд багачууд, оюутан сурагчид, эгэл борчууд, архичин өвгөнтийхөн, гэр оронгvй тэнvvлчид, хог тvvгчид гэх мэт байх.

 Ийм ч учраас жолооч энэ мэт мөнгө төлдөггvй *тусгайгийнхан*-ыг авах дургvй. Тэр тусмаа оюутан сурагч өндөр настаныг бол буудал дээр нь хаяад л кондуктор нь тvлхээд л  зугтана.

За тэгээд цааш нь хэлэх юм бол буудал дээр ирмэгцээ л зогсоно гэж салж унах нь уу гэлтэй vхлийн муухай чихран дуугарах нь аймаар. Дотор арзайж бөөлжис хутгам тэр чихарч гийхтнаж дуугарах нь арчаагvй ажилгvй жолоочтой доо, тос гэдэг юм энэ насандаа биедээ хvргvvлж vзээгvй техник шvv би гэж амь гуйн орилж байх шиг санагдана.

 Бас болоогvй ээ нөгөө муу жолооч нарынх нь ямаан омогтойг яана аа. Бие биенээ хашиж зогсоод л vс босож зvрх салгалтал Улаанбаатараар нэг нөгөө их дуутай сигналаа орилуулж өгнө дөө.  Зvрх муутай хvн бол тэр дуунд нь бол чад хийнэ шvv.

Yvнд замын цагдаа нар анхаарал хандуулмаар. Дуут дохиог хотын төвд тэгж хамаагvй хэрэглэж болдог нь зөвхөн нийтийн тээвэрт л зөвшөөрөгдсөн байдаг юм болов уу. Мөн тэр техникийн аюулгvй бvрэн бvтэн байдал нь сар бvр болж өгвөл өдөр бvр анхаарал тавьж шалгаж баймаар. Энд олон хvний амь нас аюулгvй байдал буйг санахад илvvдэхгvй болов уу.

Дээр нь нийтийн унаанд ормогц л хөлс хир хулмас шивэр архи тамхи ханхийж муужруулах шахна.  Зун бол саун л гэсэн vг ээ.

 Хуульгvй хэдэн хогчид архичид бол шуудай шуудайгаар нь хогоо vvрээд л эзэгнээд л дархан эрхтэй зорчино доо. Ойртохоос ч аймаар...

Суугаад явахад бөөн хэрvvл, хараал чихнээ хадаж кондукторын *зайгаараа урагшаа чихээрэй, чи тэнэг мал хаалганаас холдооч ээ, муу дурак тасалбараа ав, өгөр архичин бушуу буу, тэнэг авгай минь чи муу тэр таксигаараа явахгvй яасан юм...* гэх мэт эцэс төгсгөлгvй хараал vгс цуварна.

Ганц нэг жишээ дурдахад нэгэн кондуктор бvхэл 5000 төгрөг өгсөн охиныг мөнгөө задлуулж орж ирсэнгvй хэмээн элдэвээр харааж хөөж буулгаж байгааг харсан. Бас Дарь эх-ийн чиглэлийн автобусны кондуктор арван жилийн бацаан баймаар залуу, ээж шиг минь настай хvнийг *п... гичий* гэхчилэн дуудаж байхтай таарсан. Ингэж болохгvй талаар учирлахад урдаас *та нар яваад заргалдацгаа муу гуйлгачингууд* гэж омогдож байх жишээтэй.

Бvр *хаанаас ийм засрахгvй тэнэг, наад захын ёс суртахуун, соёлгvй хvнийг олж авчирч ажиллуулдаг байнаа* гэж нэгэн vйлчлvvлэгч бухимдаж байсан нь голыг нь олоод хэлсэн vнэн vг мэт. Энд нөгөө хэрэглэгч хаан гэдэг vлгэрийн тухай  бол бvр санах ч хэрэггvй ээ.

Энэ мэт наад захын харьцаа байхгvй кондукторууд vйлчилж байгаа хvн биш харин цагдан хорьж, дарамтлан дээрэлхэж байгаа мэт харьцдаг нь энгийн нэгэн байдаг л нэг жишиг болон манайд тогтжээ. Бид дасаж.

Мөн заримдаа жинхэнэ кондуктор нь ч мэдэгдэхгvй зорчигчоосоо л ялгагдахгvй байх нь элбэг.

Мөнгө нэхэж хөөж тууж хараал урсгаж байгаагаар нь л танихаас бусдаар бол мэдэх аргагvй. Зарим кондукторууд өөрсдөө биш дурын орны хvнээ ажиллуулж байх нь $(function() { //More Button $('body').on("click", ".comment_more", function() { var ID = $(this).attr("id"); if(ID) { $("#comment_more"+ID).html(''); $.ajax({ type: "GET", url: "../entry.php", data: {"lastmsg" : ID, "entry_field_num" : entry_field_num, "comment_field_num" : comment_field_num, "e_id" : 3761, "w" : "bolodM"}, cache: false, success: function(html){ $("#comment_container").append(html); $("#comment_more"+ID).remove(); } }); } else { $(".comment_morebox").slideUp(); } return false; }); });