2007-04-18 - Хогийн сав шиг болсон хот минь!
Миний энэ нийтлэлийг ТВ-9 гэдэг телевиз хусаад дvрсжvvлээд мэдээ болгож уншаад л байсан даа. Зvгээрээ тэгэхдээ олон нийтэд хvрч байвал барав. Гэхдээ эх сурвалжаа дурдаж байвал зvгээрдээ уг нь...!!!
Улаанбаатар хотын маань хот төлөвлөлт нэг л буруу бvр шал буруу яваад байх шиг гэж хvн болгон ярих юм. Хотоо тэлэх бус хотруугаа чигжих бөөгнөрөх шамбааралдах бодлого бариад байх шиг. Яасан дvvрсэн толгойтой эрх мэдэлтэнvvд, мэргэжилтнvvд байхаараа ингэж хотоо ямар ч цэгцгvй зохион байгуулалтгvй, асгаад хаячихсан хог шиг юм болгодог байнаа гэх. Иргэн та цонхоороо эргэн тойрноо нэг шагайгаад хар даа. Цэцэрлгийн жаал ч тоглоомоор байшин барилга өрөхдөө ингэж жонхуурсан юм хийдэггvй дээ.
Гэтэл манайд хэн л мөнгөтэй танил талтай эрх мэдэлтэй авилгалчин олигарх байна хvссэн газраа дуртай юмаа хийж барьж босгож болдог болждээ хөөрхий. Хvvхдийн цэцэрлэг сургууль, тоглоомын талбай, гудамж, зам гээд хаана л бөгс эргэх зай байна тэнд хэдэн хужаа авчраад хашаалж аваад л дор нь нэг торх босгоод авдаг. Ингээд л иргэд мянга гомдлоод нэгэнт эхэлсэн ажил дуусаж байж л зогсоно. Одоо бор хотын төвийнхөө ногоон цэцэрлэг бvхий талбайд хvртэл байшин барилга барьж эхлэж байх шив. Хотын төврvvгээ л байшин барилга байгууллага vйлчилгээ нь бөөгнөрөх тусам нөгөө замын бөглөө, агаарын бохирдол нь ч дагаад өссөөр.
Эв хавгvй өнгө vзэмжгvй өндөр нам өргөн нарийн байшингууд нь улам тэлсээр өссөөр *цус ойртсоор* явган хvний зам гэхээр юм бараг vлдэхгvй болж байна гэхэд болно. Одоо бvр машин замтайгаа л залгаа байшингууд олширчээ.
Орон сууц барилгуудыг өргөтөх нь борооны дараах мөөг шиг олширч моод болсон гэж болно. Нөгөө л замруугаа тэлж баахан vйлчилгээний газрууд бий болсон. Хvмvvс нь машин зам дээрээ л амь наана там цаана зэрэгцэн алхаж явах нь халаг.
Гэмтлийн эмнэлэгт машины осолд орсон бага насны хvvхэд л гэхэд өдөрт дунджаар зургаагаас долоо ирж байна гэнэ. Тоглоомын талбайгvй, явах замгvй шахуу болсон дээр нь энэ олон замын даацаасаа хэтэрсэн машинуудтай зэрэгцэн шахуу явж байгаа нь ингэж осол ихсэх болсоны нэг шалтгаан яах аргагvй мөн биз.
Ядаж л нэг газар нь байшин барилгаа өргөтгөх засахдаа явган хvний замыг нь оруулаад машин замтай нь тулгаад хашаа барьж орхидог явдал хаа сайгvй тааралддаг. Ганц жишээ дурдахад л БСШУЯамны ард байрлах НИК-ийнхэн барилгаа засаж байгаа нь энэ гээд хэдэн сар явган хvний замыг нь хаасан хашаа бариад vйл ажиллагаагаа явуулсаар. Энэ хавиар явах оюутнууд болон явган зорчигчид шороо пургиулан зvлгэжилтийн хайсан дээгvvр даван таваргаж эсвэл машин зам дээгvvр шогшиж байна. Нэг байгууллага гоё сайхан болж өөрсдийгөө болгож байвал бусад нь хамаагvй мэт бэртэгчин хар амиа бодсон vйлдлvvдээ болимоор юм. Жаахан ч гэсэн ард иргэдээ боддог болох болоогvй бололтой. Урин дулаан цаг болж барилга засварын ажил хаа сайгvй өрнөж байгаа энэ vед дээрх мэт явдал хэд алхахад мундахгvй таарна. За тэгээд энэ тэнд очоод мухардаад гацаж орхих энхvvхэнд. Явган хvний болон авто замын төлөвлөлт бодлого гэж юм ер нь манайд байна уу гэж бодмоор. Нэг өглөө замаараа явж байтал нэг газар нь хашаа бариад байшин бариад хаагаад хаясан байх. Ингээд л төөрдөг байшин шиг болсон хотынхоо хаагуур нь явах вэ таминь ээ гээд орилох л vлдэнэ дээ. Удахгvй хот дотрох энэ олон замбараагvй барилга болон зам төлөвлөлтийн буруугаас болж газрын зураг барьж явах байх шvv. Ер нь манайх шиг орон явган зам томтой бас дээр нь дугай мотоциклийн замтай баймаар. Хэрэв ингэвэл хvмvvсийн ажил ч тvргэн бvтэж эдийн засагт ч хэмнэлттэй болох нь дамжиггvй. Заавал том том жиб унаад давхидаг эрхмvvд энийг ойлгохгvй байгаа бололтой.
Өдөр ирэх тусам л барилга байшин нэмэгдэж өнгө орж байна хөгжиж байна хот маань гэж санах ч ямар нэгэн нэгдсэн бодлого төлөвлөлтгvй юм шиг явсаар байгаа нь аймшигтай. Аймшигтай!
Наад зах нь энэ олон бензин тvгээгvvрийн газруудыг харья. Орон сууц байшин барилгуудтайгаа хаяа дэрлэн бvр мөр тvшин байна. Гай гэдэг хэлж ирдэггvй хийсэж ирдэг. Нэг л өдөр бөмбөгөр шиг гал гарахгvй гэх баталгаа манайд vгvй. Тэгвэл юу болох вэ? Бодоход ч аймаар. Тэр vед нь бvгд гашуудал зарлаад эмгэнэл илэрхийлээд сууж байхгvйн тулд өнөөдөр л цэгцлэх хэрэгтэй. Хяналт шалгалт урдчилан сэргийлэх арга хэмжээ авах шаардлагатай. Улаанбаатар хот газар хөдлөлтийн идэвхтэй бvсэд хамаардаг гэх. Хэрэв газар хөдлөвөл энэ олон шинэ хуучин байшин барилга, хотхон, өрөгөтгэл, хаус, цамхагууд тэсэх vv? Нэг л итгэхгvй л байна шvv…
Цэвдэгтэй суулттай газар гээд л бөөн юм болж байж больж байсан барилга байшингууд баригдаж л байдаг. Vvний нэг жишээ бол дөрвөн замд байрлах Наран туул-ын барилга. Урд нь тэгж яригдаад барилгын ажил зогсож байсан санагдана. Гэтэл гэнэт зvгээр болоод зөвшөөрөөд бариад одоо vйл ажиллагаа явуулж байна. Сайхансамбуу дарга мэдэж байгаа байлгvй дээ гээд найдаж суух уу? Лав л ийм учиртай байгаад ингээд зvгээр болоод ийм эрх мэдэлтэн мэргэжилтэн зөвшөөрөөд энэ барилга баригдаж чөлөөтэй vйл ажиллагаа явуулахад аюулгvй сайн сайхан болсон гэсэн юм гэж ард иргэдэд дуулдаагvй.
Бас дээр нь нэмэхэд Б.Жаргалсайхан сайдын гэх хуучин Алтай зочид буудлын барилга, барилга ч гэж дээ балгас одоо хvртэл яах гээд байгаа нь мэдэгдэхгvй хотын төвд маань өнгө vзэмж гутаан дvнхийсээр л байна. Цууралттай суулттай ч гэлvv ямар ч атугай хэзээ мөдгvй нурах аюултай болсон, болихоо больсон эд л гэж дуулдсан. Гэтэл он цагийг элээн тэрхvv балгас байсаар л байна. Хэрэв өөр нэгнийх байсан бол аль хэдийн байхгvй болох байсан биз. Доор нь баар кафе зэрэг жижиг vйлчилгээний газрууд ажилласаар. Бас болоогvй тэрхvv балгасанд нь тэнэмлvvд орж хоног төөрvvлж, гэмт хэрэг vйлдэж, рокууд амьтан тамладаг газар, сvнстэй байшин гэх хөөрхөн сенсаци тарин байх. Нэг л өглөө босоход сайдын тушаалаар сайхан буудал vйлчилгээний төв болгосон vйл ажиллагаа явуулж байх вий дээ гэлцэн хvмvvс хөөрөлдөж байна лээ. Эсвэл жамаараа нурж унахыг нь хvлээгээд байгаа хэрэг vv?...
Энэ бvхэнд хяналт шаардлага тавьдаг газар гэж Монголд байна уу. Эсвэл эрх мэдэлтнvvдийн далайсан газар далд орж далласан газар ил гардаг газар уу?...
Ер нь ч юм хэтэрнэ хэтэрнэ гэдэг арай ч дэндэж байх шиг. Жирийн иргэний ТYЦ, хашааны газрыг vг дуугvй ачаад нураагаад хэмхлээд газрын хөрснөөс арчаад л хаядаг муу муудаа дээрэлхvv гэдэг шиг л эр бяр эрх мэдэлтэй мундаг улсууд байдаг. Гэтэл том том хаус vйлчилгээний төвvvдэд тэд хяналт тавь ажилаж чаддаг гэж vv. Шатаад vнс болсон Сапу худалдааны төв ч гэсэн зөвшөөрөлгvй стандарт хангахгvй барилга болж таарсан. Энд хариуцлага хvлээсэн тэр хавийг хариуцсан ажилтан албан тушаалтан эрх мэдэлтэн гарсан уу?
Энэ мэт засгийн газрын хэрэгжvvлэгч агентлагууд хамгийн муу ажилладаг юм шиг. Ямар ч биеэ даасан эрх мэдэлгvй дээшээ дарга сайд нараа, намаа харж гөлийж суудаг гэх. Аргагvй дээ нэг дарга эрх мэдэлтэнг гомдоовол суудлаас нь ховхолж амьдралын баталгаагvй болгох юм чинь гэж нэгэн эрхэм хууч хөөрч байсан.
Ямарч байсан хогийн сав шиг болсон хотоо цэгцлэхгvй бол болохгvй нь ээ. Сайд дарга нар минь өрөөнөөсөө гарч машинаасаа буугаад явган ганц удаа алхаад vз дээ. Төөрөөд Төв аймаг орохгvй юмаа гэхэд нэлээд олон газар очиж мухардаж, хараал урсган, vнэтэй гутлынхаа улыг чамгvй элээж, шороонд булуулж, машинд шvргvvлэн барин явах нь дамжиггvй. Ядаж өрөөнийхөө цонхоор сайн хар л даа. Цаасан дээр бичсэн тайлан төлөвлөгөө уншаад суухаасаа илvv ард иргэдтэйгээ ойр байж vгийг нь сонсож ажилдаа тусгамаар.
Бид ч гэсэн байшин барилга нэмэгдэх баригдах тусам хот хөгжиж байна гэж баярлан бодох биш стандарт хангасан чанартай сайн vзэмжтэй зvйл байхыг шаардаж дvгнэж цэгнэж баймаар. Юм гэдэг байр байрандаа зvй тогтолдоо л баймааж зөв орших буйзаа. Та ч гэсэн тунгаагтун. Мөн холбогдох байгууллага албан тушаалтан эрхэмvvд нэгийг бодох буйзаа гэж найдна.
/Болод.М/
| 
