2007-06-07 - АПУ компанийг ард тvмнээ доромжилж хуулийг уландаа гишгэхээ болихыг ард тvмэн шаардаж байна!

Архи согтууруулах ундаа сурталчилахыг хориглосон хууль батлагдаад нэлээд жилийг ардаа орхилоо. Гэтэл манайд Монголын хууль гурав хоног гэдэгчлэн архи пивоны реклам сурталчилгаа хэвийн vзэгдэл болж өдгөө бvр хэрээс хэтэрлээ.

Анхандаа архины хууль бус сурталчилгааг нууцханаар, тэгсэн атлаа хэнд ч ойлгомжтой илэрхийлэх чадвараараа архины vйлдвэр компаниуд өрсөлддөг байсан бол одоо бvр ил цагаандаа гарч шууд л ил цагаан рекламддаг болов.

Ингэж Монголын хууль гууль болж архины компаниуд уландаа гишгэж төр тvмэн олныг доромжлосоор байна. Энэхvv хууль бус vйлдэлээрээ манай алдарт зууны манлай гэгддэг АПУ компани толгой цохьдог.

 Тухайлбал тэд рекламаа хvңд хvргэх аргаа улам нарийсгаж, дууны vг, клипэнд оруулах, баярын мэндчилгээ болгох ээрэг далд хэлбэрvvдийг ашиглаж гаршсан. Баяр бvхний ширээн дээр Баясан хөөрөх ЕРӨӨЛТЭЙ.., Олонд хvндлэгдсэн дуучнаар дуулуулсан энэ vгийг аль ч талаас нь уншихад, сонсоход, бодоход амар мэнд суухын ерөөлийн дуу биш нь хэнд ч илэрхий. Cap шинээр чамин гоё монгол хувцас өмсөж, хадаг хоёр гардан барьсан сайхан бvсгvйчvvдээр "Айл хотлоороо амар суухын ЕРӨӨЛ өргөе" гэж хэлvvлсэн. Араас нь АПУ-гийн "Ерөөл" архины лото дэлгэц дvvрэн гардаг байсныг ч та лав мартаагvй биз. Ил цагаан зарлаагvй ийм далд рекламууд баяр ёслолын vеэр байнга цацагдцаг хэвшил тогтов. Гэртээ амрахад зурагт, радиогоор нь, гудамжинд гарахад хаа сайгvй наасан плакат, зам дагасан самбар, ажил сургууль дээрээ ороход vг vсэгчлэн шагшсан танилцуулгад иргэд бидний нvд, чих дасал боллоо. Yvнийг өсвөр бага насныхан ч vзэж байгаа нь ойлгомжтой.

Гэтэл одоо бvр тэд нууж хаахаа ч больж улаан цайм рекламдах болов. Алтантvрvv хэмээх архиа Танайд хоноё гэх нэвтрvvлгийн Алтантvрvv хэмээх залууд өвөртлvvлэн явуулж айл болгонд тарааж рекламдах болсон.

 Энэ ч гайгvй. Таксинд суух болгонд АПУ, Ерөөл архи гэсэн реклам суудал дээр нь өлгөөстэй байх болоод нэлээд удаж байна.

Одоо бvр эх vрсийн баяр тохиолдуулсан юм уу хаашаа юм АПУ-гийн хууль зөрчсөн ард тvмний тархи угаасан архидан согтуурахыг уриалсан реклам сурталчилгаа олширсоор.

Зурагтаар Боргио хэмээх гашуун пиво байнга шахуу ихээр рекламдаж байна аа. Монголчуудын гурван хvний нэг нь Боргио уудаг гэсэн судалгаа гарлаа ч гэх шиг. 80 жилийн туршлага чанар болсон Боргиогоо л уугаарай ч гэх шиг авч хаяж байна аа.

 Ичих нvvрээ элгэндээ наасан иймэрхvv АПУ мэтийн компаниудад манай хууль хяналтынхан яагаад хvрч ажиллахгvй байнаа.

Ард тvмнээ архин далайд живvvлж, хvvхдийн талхны мөнгийг аавынх нь халааснаас хулгайлж, гэмт хэргийг өсгөж Монголын хvн амын гуравны хоёрыг харин ч ядуу болгож байгаа бус уу... Yvний цаана?!

 2000 оны нэгдvгээр сарын 28-нд батлагдсан Архидан согтуурахтай тэмцэх тухай хуулийн 9.2.1-д "Согтууруулах ундаа болон согтууруулах ундааны vйлдвэрийн нэр, тэмдэг, зураг ашиглах замаар coгтууруулах ундааг хэвлэл, мэдээллийн хэрэгсэл, кино, интернат, ханын самбар, зурагт хуудас, зар чимэглэл, зорчигчийн тийз болон бусад биет байдлаар гаргах" зэрэг байдлаар сурталчлахыг хоригложээ. Мөн хуулийн 9.1 -д "Архидан согтуурахтай тэмцэх, тvvний хор уршгийг олон нийтэд ойлгуулан таниулах талаар төрийн захиргааны төв болон орон нутгийн захиргааны байгууллага, эрvvл мэнд, хэвлэл мэдээлэл, соёл боловсролын байгууллага бvх төрлийн сурталчилгаа явуулах vvрэгтэй" гэж. Дараахан нь, 2002 онд дээрх мэт харилцааг зохицуулахаар Зар сурталчилгааны хуулийг тусгайлан бас баталсан.

 Өдгөө энэ хуулийг зөрчсөн нийт vйлдлийн 90-ээд хувийг нь архи, согтууруулах ундааны реклам эзэлж байна. Гэтэл хууль зөрчсөн аж ахуйн нэгжийг 50-200 мянган төгрөгөөр л торгодог аж. Тэдний хувьд иймхэн хэмжээний торгууль жинхэнэ инээдэм болдог аж. Ингээд л тэд урдчилаад бvр торгуулиа тушааж байгаад реклам сурталчилгаагаа ил тод цацах шиг болдог гэнэ. Энэ тухай олон нийт ТББ-уудаас бишгvй л их гомдол гаргадаг боловч энэхvv хуулийг чангатгах, торгууль шийтгэлийг нэмэгдvvлэх, хуулийн биелэлтэнд хяналт тавих зэрэгт өдийг хvртэл холбогдох байгууллага эрх мэдэлтэн, хэн ч анхаарал хандуулан ажиллахгvй байгаа нь харамсалтай.

Учир нь ихэнх архины vйлдвэрийн эзэд, хувь эзэмшигчид УИХ-ын гишvvн цаашлаад төр бизнесийн олигархууд, лобби авилгалд оролцдогтой холбоотой гэх. Ард тvмэн бид өөрсөдөө л тэмцэхгvй бол болохгvй нь ээ таминь!

 АПУ толгойтой архины компаниуд ард тvмнээ доромжилж архи пиво рекамдаж Монголын хуулийг уландаа гишгэлэхээ даруй зогсоохыг иргэд бид шаардаж байна!

 bolod01@chinggis.com