2007-06-25 - Монгол орны минь ус мөрөн хатаж ширгэж дууслаа

Хөвсгөл Увс Буйрын гvн цэнхэр нуурууд

Хvн малын ундаа болсон тойром бvрд уснууд...*

гэж манай нэрт яруу найрагч Миний нутаг шvvлгэндээ нэгэнтээ бахдан өгvvлсэн байдаг.

Гэтэл өнөөдөр Монгол орны хувьд усны хомсдол нvvрлэж аюулын харанга дэлдэх боллоо. Нөгөө сайхан нуур гол горхи булаг шанд тойромууд маань хатаж ширгэж дууслаа. Наад захын жишээ гэхэд л Улаанбаатарчуудын маань ундны усны гол хэрэгцээг хангадаг ганцхан гэж хэлж болох Туул голын маань урсгал тасрах нь энхvvхэнд хэвийн vзэгдэл болсоор удлаа.

Монгол орны маань vзэгслэнт байгалийн нэг чимэг болсон ганц том хvрхэрээ болох Улаан цутгалан мөн л амьсгал хураажээ. Ер нь гол горхи булаг шанд нуур цөөрөм хатаж ширгэж алга болох хаа сайгvй хэвийн vзэгдэл болжээ. Одоо бvр томоохон гол мөрнvvдэд маань ч энэ аюул занал нvvрлээд байна.

Гол мөрнөө аврах гэсэн хөдөлгөөнvvд хvртэл төрөн гарч эрчимтэй vйл ажиллагаа явуулж байсан ч одоо мөн л сураг тасарчээ. Ер нь ганц нэг хөдөлгөөн гэхгvй ард нийтээрээ төр засгийн бодлогын хvрээнд өргөн далайцтай гол мөрөн усаа хамгаалах хөдөлгөөн ажил өрнvvлэхгvй бол хэдхэн жилийн дараа монголд усны хомсдол vндэсний аюулгvй байдлын хэмжээнд хvрч болзошгvй байна.

Учир нь хот суурин газар бvv хэл хөдөө орон нутагт хvртэл гол горхи булаг нуур шанд нь ширгэснээс болж ус бараадан алс хол нvvх мөн ганц ундны усаа хvн малгvй тойрон бууснаас хэт бөөгнөрснөөс болж бэлчээрийн даац хэтрэх зэрэг хvндрэлvvд гарсаар байна.

 Ер нь одоо монгол улсын хэмжээнд гол усны тооллого явуулах юм бол 10 жилийн өмнөхөөс одоо даруй талаас илvv хувь нь ширгэж алга болсон байхад гайхах юмгvй гэнэ. Энэ талаар саяхан болсон Мянган малчины зөвлөгөөн дээр ч малчид их ярьж байсан. Тэдний хувьд мал өсгөх зуд турханд энэ тэр гол асуудал биш амь амьдралын гол эх vvсвэр болох ундны усны асуудал тулгамдсан гол хvндрэл болоод байгаа тухай ам уралдан өгvvлцгээж хэрхэн энэ байдлаас гарах тухай асууж байсан.

Ер нь ус мөрөн маань яагаад татраад хатаж ширгээд байна вэ? Энэ нь хvмvvс бидний байгалтайгаа зvй зохисгvй харьцаж байгаатай юуны тvрvvн холбоотой. Yvнд мод бургасыг хайр найргvй огтолж хядах тvлшинд хэрэглэх, сvvлийн vед газар сайгvй борооны дараах мөөг шиг олширсэн янз бvрийн уурхайнуудын зvй зохисгvй vйл ажиллагаа зэрэг нэн тvрvvн нөлөөлж байна. Мөн сvvлийн vеийн хэт дулааралт бороо хур орохгvй гандуу байгаатай ч холбоотой.

Эцэст нь дахин дахин өгvvлэхэд монгол орныг маань ундны цэвэр усны хомсдол бvрхэж vндэсний аюулгvй байдлын хэмжээнд хvрч байгааг анхааруулж байна! Иймд холбогдох байгууллагууд нь анхаарал хандуулж ажиллахгvй бол болохгvй нь ээ таминь...